GEANNULEERD i.v.m. Coronavirus - Sjostakovitsj' Negende
Programma
- Strauss Till Eulenspiegels lustige Streiche
- Britten Les illuminations
- Mahler What the wild flowers tell me
- Sjostakovitsj Negende symfonie
Till Eulenspiegel, gebaseerd op de avonturen van een middeleeuwse schelm, behoort tot de vrolijkste en opgeruimdste muziek die voor een symfonieorkest op volle sterkte is geschreven, denk aan een kroegbeeld van Jan Steen maar dan in muziek. Geleerde muziekwetenschappers vroegen Strauss ooit naar de diepere betekenis van deze muzikale klucht. Zaten er dubbele bodems in? Het typische Strauss-antwoord: ‘Ben je gek, ik wil het publiek er alleen maar een hartstikke leuke avond mee geven.’
Sjostakovitsj’ dubbelzinnige ‘Overwinningssymfonie’
Dubbele bodems of boodschappen worden meer toegeschreven aan Dmitri Sjostakovitsj. Met zijn Negende Symfonie uit 1945 zette hij de communistische partijbonzen in elk geval behoorlijk op het verkeerde been. De Sovjet-autoriteiten verwachtten een heroïsche overwinningssymfonie maar Sjostakovitsj schreef een werk dat zoals zo vaak verwarring opriep: was het vrolijk of onderhuids toch tragisch? De partijkliek bleef achter in verwarring; waar hadden ze naar geluisterd? Een gevoel dat raak werd getypeerd door de criticus Daniël Zjitomirski, die zich lovend uitlaat over Sjostakovitsj’ Negende Symfonie: ‘Ik weet nog hoe sterk ik het gevoel had dat het hier om een doorbraak ging, iets belangrijks wat vérstrekkende gevolgen zou hebben – hoewel je dat op het eerste gehoor misschien niet zou denken. Aan de oppervlakte liggen een speelsheid en zorgeloosheid die soms echt feestelijk klinken, maar dat materiaal neemt vervolgens tragische en groteske vormen aan.’ Kortom, je kunt van alles zeggen over deze symfonie, maar ieder mag er het zijne van denken.